Justitie : "Al 596 winkeldieven kregen een lik-op-stukboete"

Wie betrapt wordt op winkeldiefstal kan een lik-op-stukboete tot 350 euro krijgen, onmiddellijk te betalen via QR-code.

Sinds de invoering van het lik-op-stukbeleid op 1 januari 2022, zijn er al 596 dergelijke boetes opgelegd ten aanzien van winkeldieven. Meer dan de helft van die boetes werd in het laatste half jaar uitgedeeld.

Het gebruik van het systeem door politie en parket raakt bij steeds meer parketten ingeburgerd. Minister van Justitie Van Quickenborne roept winkeliers op om altijd meteen de politie te bellen als ze een dief betrappen.  

Hoewel winkeldiefstal eerder tot de ‘kleine criminaliteit’ wordt gerekend, is het zeer hinderlijk en verlieslatend voor winkeliers. Het jaarlijkse omzetverlies door winkeldiefstal in ons land wordt geschat op meer dan een miljard euro.

Uit de recentste criminaliteitsstatistieken van de federale politie blijkt dat bijna alle fysieke vormen van diefstal doorheen de laatste tien jaar fors zijn afgenomen, behalve winkeldiefstal. In 2022 werden 22.619 winkeldiefstallen aangegeven en dat cijfer blijft nagenoeg gelijk ten opzichte van de pre-coronajaren. 

Al tien jaar lang, uitgezonderd dalingen in 2020 (17.882) en 2021 (19.380) door de coronabeperkingen, blijven de jaarlijkse aangiftes rond de 22.000 feiten schommelen. 

Ter plaatse boete opleggen

Wellicht ligt het werkelijke aantal winkeldiefstallen veel hoger. Niet alle feiten worden immers aangegeven bij de politie. Veel winkeliers hebben het gevoel dat er tijdverlies en administratieve rompslomp komt kijken bij een aangifte en burgerlijke partijstelling op een proces. Maar dat hoeft niet zo te zijn.

Minister Van Quickenborne en het College van procureurs-generaal voerden op 1 januari 2022 een uniform beleid met lik-op-stukboetes in. Sindsdien hebben politie en parket over het hele land de mogelijkheid om ter plaatse boetes op te leggen aan winkeldieven via het systeem van onmiddellijke minnelijke schikkingen.  

De hoogte van de boete hangt af van de waarde van het gestolen goed en kan maximaal oplopen tot 350 euro. Betalen kan onmiddellijk via een betaalterminal van de politie of QR-code of binnen de vijftien dagen via een klassiek overschrijvingsformulier. De dader moet ook de eventuele schade vergoeden aan de winkelier. 

Indien de persoon niet instemt met de lik-op-stukboete of die niet binnen een bepaalde periode betaalt, zal het parket de zaak voor de rechtbank brengen, waar de verdachte mogelijk nog een zwaardere straf riskeert.  

Het voordeel van de lik-op-stukaanpak is dat daders meteen worden gecorrigeerd alvorens ze feiten beginnen opstapelen en zich pas later ineens voor een hele rist diefstallen moeten verantwoorden voor de rechtbank. Door de vlotte afhandeling van deze kleine criminaliteit neemt ook het gevoel van straffeloosheid af. 

Sinds de invoering van het systeem anderhalf jaar geleden, zijn er intussen 596 lik-op-stukboetes opgelegd voor winkeldiefstallen.

Daarvan werden er 343 of 57% in de eerste helft van 2023 uitgeschreven. Waar vorig jaar met name de politiezones en parketten van Antwerpen en Limburg het systeem heel frequent toepasten, zien we dat meer en meer politiezones en parketten lik-op-stukboetes uitdelen. Na Antwerpen en Limburg laten de parketten van West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen, Leuven, Halle-Vilvoorde en Waals-Brabant de hoogste aantallen optekenen.

Minister Van Quickenborne is tevreden dat de lik-op-stukboetes steeds meer worden toegepast in de strijd tegen winkeldiefstal. De minister blijft het gebruik van de lik-op-stukboetes opvolgen en verder aanmoedigen. Ook de winkeliers roept hij uitdrukkelijk op om meteen de politie te bellen als een winkeldief wordt betrapt.

Zonder gekende dader kan er uiteraard geen lik-op-stukboete worden opgelegd en wie achteraf geïdentificeerd wordt, krijgt een gewone minnelijke schikking of een dagvaarding voor de rechtbank. 

Vincent Van Quickenborne, minister van Justitie: “Winkeldiefstal blijft een plaag. In tegenstelling tot andere vormen van diefstal neemt het jaarlijks aantal vaststellingen niet af. Het omzetverlies per jaar voor winkeliers wordt geschat op meer dan een miljard euro. Niet enkel de winkelier is daar de dupe van, maar alle burgers. Die verliezen worden immers meegerekend in de prijzen.

De lik-op-stukboetes maken het mogelijk om winkeldieven meteen te corrigeren vooraleer ze feiten beginnen opstapelen. De parketten maken er steeds meer gebruik van, al 596 keer in anderhalf jaar tijd. We hebben nog een lange weg af te leggen, maar het is duidelijk dat we meer en meer paal en perk stellen aan de straffeloosheid die bij feiten als deze lijkt te heersen.”